|
(Уч ҳайз муддатида ўзларини кузатадилар), деган гапдан ҳам бу ердаги алиф-ломнинг истиғроқ (барчага дахлдорлик) ёки умумийликдан кўра таниқликни ифодалаши рожиҳроқ экани аён бўлади. Демак, бу ерда гап махсус аёллар, яъни, ҳайз кўрадиган аёллар устида боряпти.
يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلاَثَةَ قُرُوَءٍ
Уч ҳайз муддати кутадилар. Яъни, уларнинг иддаси уч ҳайз муддатидир.
Хўш, (القرء ) сўзи қандай маънони англатади? У луғатда ҳайз маъносида ҳам, поклик маъносида ҳам келади. Бу ерда унинг ҳайз маъносида келаётгани рожиҳроқдир. Бу гапимизга қуйидагилар асос бўла олади:
а) «Ривоятга кўра, Абу Ҳабишнинг қизи Фотима, эй Аллоҳнинг пайғамбари, мен тинимсиз қон кўриб турадиган аёлман, ҳеч пок бўлмайман, намозни тарк қилсам бўлаверадими, деди. Шунда Пайғамбар с.а.в., йўқ, намозни фақат ҳайз кўрган кунларингдагина тарк қил, дедилар».23 Шундан кўриниб турибдики, (القرء ) сўзи ҳайз маъносини англатади. Мана бу ҳадисда ҳам бу сўз ҳайз маъносида қўлланган.
б) Оиша р.а.дан ривоят қилинишича, Пайғамбар с.а.в.:
«طَلاَقُ الْأَمَةِ تَطْلِيقَتَانِ وَعِدَّتُهَا حَيْضَتَانِ»
«Чўрининг талоғи икки талоқдир ва унинг иддаси икки ҳайздир», деганлар. Бу гап ҳурнинг иддасига муқобил тарзда айтиляпти. Ҳурнинг иддаси уч (القرء )дир, яъни, уч ҳайздир. Ҳур иддасининг яъни, уч ҳайзнинг ярми икки ҳайз бўлади. (Бир ярим ҳайз бўлмайди, шунинг учун икки ҳайз, дейиляпти). Шундан ҳам (القرء ) сўзининг ҳайз маъносида экани англашилиб турибди. Бу ҳадис хусусида унинг ровийларидан бири Музоҳир ибн Аслам шу ҳадисдан бошқа жойда танилган эмас, деган гап ҳам бор. Шунга кўра, айримлар уни мажҳул, дейдилар. Лекин Ибн Ҳиббон уни пухта ҳадис, деган. Ҳоким эса, Музоҳир басралик шайх бўлиб, олдинги шайхларимиздан бирортаси уни журҳ (нуқсон) туфайли тилга олмаган, деган гапни айтган. Шунга биноан, бу ҳадис ҳасан ҳадис бўлади.
إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاء فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ
35-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232